Gut hastalığı, vücutta ürik asit birikmesi sonucu eklemlerde ve diğer dokularda ağrılı iltihaplanmalara yol açan bir metabolik hastalıktır. Ürik asit, kırmızı et, organ etleri, deniz ürünleri ve alkol gibi purin bakımından zengin besinlerin yıkımı sonucu oluşan bir maddedir. Normalde ürik asit böbrekler yoluyla idrarla atılır. Fakat bazı kişilerde ürik asit yeterince atılamaz veya fazla üretilirse, kanda birikerek eklemlerde ve diğer dokularda kristaller halinde çökelebilir. Bu kristaller eklemlerde iltihaplanmaya ve şiddetli ağrı, şişlik, kızarıklık ve hassasiyet gibi gut ataklarına neden olur.
Gut atakları genellikle aniden ve geceleri başlar ve saatler veya günler sürer. En sık etkilenen eklem ayak başparmağı eklemidir, fakat ayak bileği, diz, el ve parmak eklemleri de gut ataklarından etkilenebilir.
Gut hastalığı kronik bir hastalıktır ve tekrarlayan gut ataklarına yol açabilir. Zamanla tedavi edilmezse eklem hasarı, böbrek taşı ve böbrek yetmezliği gibi ciddi komplikasyonlara neden olabilir.
GUT HASTALIĞININ RİSK FAKTÖRLERİ
Ailesinde gut hastalığı olan kişilerde gut hastalığı gelişme riski daha yüksektir. Yüksek purin içeriği olan kırmızı et, organ etleri, deniz ürünleri, alkol ve şekerli içecekler gibi purin bakımından zengin besinlerin aşırı tüketimi gut hastalığı riskini artırır.
Ayrıca fazla kilolu veya obez olmak gut hastalığı riskini artırır. Yüksek tansiyonu olan kişilerde gut hastalığı gelişme riski daha yüksektir. Bunların yanı sıra diüretikler, düşük doz aspirin ve bazı kanıtlama ilaçları gut hastalığı riskini artırabilir.
GUT HASTALIĞI TEDAVİ YÖNTEMLERİ
Gut hastalığının teşhisinde doktor, gut ataklarının sıklığı ve şiddeti, aile öyküsü ve risk faktörleri gibi bilgileri göz önünde bulundurarak teşhis koyabilir.
Kanda ürik asit seviyesinin ölçülmesi gut hastalığının teşhisinde önemli bir rol oynar. Röntgen, bilgisayarlı tomografi (BT) veya manyetik rezonans görüntüleme (MRI) gibi görüntüleme testleri eklem hasarını değerlendirmek için kullanılabilir.
Gut hastalığının tedavisinde uygulanabilecek yöntemler ise şunlardır;
Atak tedavisi: Akut gut ataklarının tedavisinde ağrı ve iltihaplanmayı hafifletmek için ilaçlar kullanılır. Bu ilaçlar arasında kolşisin, steroid olmayan antienflamatuar ilaçlar (NSAİİ'ler) ve kortikosteroidler yer alır.
Uzun vadeli tedavi: Uzun vadeli tedavinin amacı ürik asit seviyesini düşürmek ve gelecekteki gut ataklarını önlemektir. Bu amaçla ilaç tedavisinin yanı sıra diyet ve yaşam tarzı değişiklikleri de önemlidir.
Diyet ve yaşam tarzı değişiklikleri:
Purin bakımından zengin besinlerin tüketimini sınırlandırmak: Kırmızı et, organ etleri, deniz ürünleri, alkol ve şekerli içecekler gibi purin bakımından zengin besinlerin tüketimini sınırlamak gut hastalığını kontrol altında tutmak için önemlidir.
Sağlıklı bir kiloyu korumak: Fazla kilolu veya obez olmak gut hastalığı riskini artırdığından, sağlıklı bir kiloyu korumak önemlidir.
Düzenli egzersiz yapmak: Düzenli egzersiz yapmak kilo kontrolüne yardımcı olmanın yanı sıra ürik asit seviyesini düşürmeye ve gut ataklarını önlemeye yardımcı olabilir.
Bol su içmek: Bol su içmek ürik asidin böbrekler yoluyla atılmasını sağlayarak gut ataklarını önlemeye yardımcı olabilir.
