Paris'teki terör saldırılarının ardından ülkeye kabul edilecek Suriyeli sığınmacılarla ilgili tartışmaların başladığı ABD'ye gelecek bir yılda alınacağı açıklanan 10 bin Suriyeliyi uzun ve zorlu bir hukuki süreç bekliyor.

ABD Başkanı Barack Obama, ülkeye bir yıllık süreçte 10 bin Suriyelinin mülteci olarak kabul edileceğini açıklasa da Paris'te 13 Kasım'da düzenlenen terör saldırıları, hem AB'de hem de ABD'de Suriyeli sığınmacıların kabul edilip edilmemeleri konusunda yeni bir tartışma ortaya çıkardı.

Ortadoğulu sığınmacıların kabulü sürecinde zaten yeterince uzun prosedürleri bulunan ABD'nin "muhtemel DAEŞ tehdidi" çerçevesinde Suriyeli mülteci adaylarını daha zorlu bir kabul sürecinden geçireceği ifade ediliyor. ABD'de çoğunluğu Cumhuriyetçi Parti'den 30'dan fazla eyaletin valisi Suriyeli sığınmacıları kabul etmeyeceklerini peş peşe açıklarken, Amerikan kamuoyu insan hakları ve güvenlik ekseninde konuyu tartışmaya başladı.

ABD'ye kabul edilmesi planlanan Suriyelileri ise bu süreçte uzun ve zorlu bir yol bekliyor. ABD yolunda Suriyeli sığınmacılar için ilk durak, BM Mülteciler Yüksek Komiserliğinde (BMMYK) başlıyor. Öncelikle Suriyeli potansiyel mültecilerin BMMYK aracılığıyla iltica başvurusu yapması gerekiyor. BMMYK, 1951 yılında imzalanan Mülteci Sözleşmesi'nde belirtilen parametrelere göre kimin mülteci statüsü alabileceğine karar veriyor.

Sözleşmede mülteci, "Irkı, dini, milliyeti, belli bir sosyal gruba mensubiyeti veya siyasi Betper düşünceleri nedeniyle zulüm göreceği konusunda haklı olarak korkan ve bu yüzden ülkesinden ayrılan ve korkusu nedeniyle geri dönemeyen veya dönmek istemeyen kişi" şeklinde tanımlanıyor.

Bu tanıma uyduğu yetkili organlarca tespit edilen başvuru sahipleri, gerekli prosedürler tamamlandığında üçüncü ülkelere yerleştirilebiliyor. BMMYK'nın "mülteci" olabilecek kişileri tespitinden sonra ABD'nin kabul edeceği kişilerin başvurularını Yerleştirme Destekleme Merkezi inceliyor.

Bu inceleme sürecinde başvuru sahibinin tüm güvenlik ve sağlık bilgileri detaylı bir şekilde ele alınıyor ve kişi mülakata davet ediliyor. Tüm bu süreçlere ABD İç Güvenlik Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı, Savunma Bakanlığı, Sağlık ve İnsani Hizmetler Bakanlığı ve FBI gibi birçok kurum dahil oluyor. Süreci tamamlayan kişilere tercih ettikleri eyalette yasal oturma izni veriliyor ve vatandaşlık için başvuru imkanı tanınıyor.

ABD'ye kabul edildiğinde her mülteci, 1975 dolarlık bir ödeme alabiliyor. Bu kişiler, federal hükümetle çalışan 9 mülteci yerleştirme ajansından birine yönlendiriliyor. Düşük gelirli ve çocuklu aileler ise beş yıla kadar ek mali destekler alabiliyor ve yedi yıla kadar sağlık güvencesine sahip olabiliyor.

Normalde ABD'ye gelen göçmenlere çoğunlukla sağlık güvencesi hakkı tanınmıyorken ülkeye davet edilen mültecilere özel bir programla sağlık güvencesi sağlanabiliyor.