Evet, insan yaratılmış her şeyin küçük bir numunesi olduğundan, insanın kalbi de binlerce âlemin adeta manevi bir haritasıdır. İnsanın kafasındaki dimağı, hadsiz telsiz telgraf ve telefonların santral denilen merkezi gibi, kâinatın bir nevi merkez-i manevîsi olduğunu gösteren hadsiz fenler ve beşeri ilimler vardır. İnsanın mahiyetindeki kalbi dahi, kainatın mazharı, medarı, çekirdeği olduğunu; hadd ve hesaba gelmeyen ehl-i velayetin yazdıkları milyonlarla nuranî kitaplar göstermektedirler. İşte mâdem kalb ve dimağ-ı insanî bu merkezdedir; çekirdek haletinde büyük bir ağacın cihazlarını içine alır ve ebedî, uhrevî, haşmetli bir makinenin âletleri ve çarkları içinde bulunur.

Elbette ve her halde o kalbin yaratıcısı olan Allah, o kalbi işlettirmesini ve bilkuvve tavırdan bilfiil vaziyetine çıkarmasını ve inkişafını ve hareketini irade etmiş ki, öyle yapmış. Mâdem irade etmiş, elbette o kalb dahi akıl gibi işleyecektir. Ve kalbi işlettirmek için en büyük vasıta, velayet mertebelerinde İlahi zikir ile tarîkat yolunda iman hakikatlerine yönelmek olacaktır. Bediüzzaman’ın “zaman tarikat zamanı değildir” demesinden, tarikatı inkar ya da tahkir ettiği anlaşılmamalıdır. Zira zamanın gereğine göre meseleye bakılmıştır. Tarikat, sağlam, iman sahibi ve farzları ifa eden ehli takva Müslümanların velayet derecesine çıkmasını temin eden bir yoldur. Bu yüzden Tarikatın en mühim şahı ve piri olan İmam Rabbani Hazretleri, “imanı tahkiki olmayan ve farzlarda kusuru olanlar tarikat seyahatinde gidemezler” diye hüküm vermiştir. Demek tarikatın mukaddemesi olan; sağlam iman ve farzların ifası olmasa, Tarikatta gitmek esaslı olmuyor. Günümüzde dinsizlik alıp başını gittiğinden imanlı insanların sayısı azalmış tarikat yolu ikinci üçüncü dereceye düşmüştür. Günümüzdeki insanların çoğunluğu, tahkiki iman sahibi değildir. Örneğin farz namazları kılanların sayısı %20 dahi değildir.

Böyle bir toplumsal yapıda öncelikli görev sağlam bir imanı vermek ve akabinde farzları ifa etmesini temin etmektir. Yoksa Allah’ın varlığından şüphe duyan adamlara, tarikat dersi vermek pek fayda vermez. Bu toplumsal gerçeği iyi okuduğumuz zaman “zaman tarikat zamanı değil, imanı kurtarmak zamanıdır” diye biz de hüküm verebiliriz, vesselam…