PEKİN (AA) - Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi, Kanada ile son birkaç yılda yaşanan bazı hadiselerin sebep olduğu "zor durumun" sürmesini arzulamadıklarını, ilişkileri düzeltmek istediklerini belirtti.
Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamaya göre, Bakan Vang, Kanadalı mevkidaşı Melanie Joly ile telefonda görüştü.
Görüşmede ilişkilerin bozulmasına, "Kanada'nın Çin algısındaki ciddi sapmanın" sebep olduğunu savunan Vang, "Umarız Kanada, Çin'in iç ve dış politikalarını objektif, rasyonel ve doğru şekilde yorumlar." dedi.
Vang, iki ülkenin ortak menfaatleri paylaştığını, aralarında herhangi bir tarihsel ihtilaf veya güncel bir çıkar çatışması bulunmadığını belirterek, iki ülkenin eşitlik ve karşılıklı saygı temelinde, diyalog yoluyla güven sağlaması ve kuşkuları dağıtması gerektiğini vurguladı.
- Huawei yetkilisinin Kanada'da gözaltına alınması
İki ülke arasındaki gerilimler, Çinli teknoloji şirketi Huawei'in Mali İşler Direktörü Mıng Vancou'nun, ABD’nin İran’a yönelik yaptırımlarını delmek suçlamasıyla 1 Aralık 2018'de Kanada'nın Vancouver kentinde tutuklanmasıyla başlamıştı.
Mıng'ın gözaltına alınmasına karşılık Çin, Kanadalı eski diplomat Michael Kovrig ile iş insanı Michael Spavor'u "Çin'in ulusal güvenliğini tehlikeye atan faaliyetlerde bulunduğu" iddiasıyla gözaltına almıştı.
Olayın ardından Batı medyasında Çin'in, "rehine diplomasisi" yürüttüğü eleştirileri yapılmıştı.
- Seçimlere müdahale tartışmaları
Kanadalı istihbarat yetkililerinin 2022 yılı başında, Çin'in, Kanada'da 2019'da düzenlenen federal parlamento seçimlerinde bazı adayları örtülü bir ağ ile finanse ederek seçime müdahale etmeye çalıştığı iddiasını gündeme getirmesi yeni bir gerginliğe yol açmıştı.
Kanada Başbakanı Justin Trudeau, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile Kasım 2022'de Endonezya'daki G20 Liderler Zirvesi'ndeki yaptıkları görüşmede, Kanada tarafının Çin'in ülkede demokratik süreci etkilemeye yönelik faaliyetlerinden duyduğu rahatsızlığı dile getirmişti.
- Çinli diplomatın istenmeyen kişi ilan edilmesi
Kanada, Mayıs 2023'te Toronto Başkonsolosluğunda görevli Çinli bir diplomatı, Kanadalı bir milletvekilini tehdit etme teşebbüsünde bulunduğu gerekçesiyle "istenmeyen kişi" ilan etmişti.
Çin'in Toronto Başkonsolosluğunda görevli diplomatın, Hong Kong asıllı Muhafazakar Parti milletvekili Michael Chong'u baskı altına almayı, Hong Kong'daki akrabalarını tehdit etmeyi planladığı öne sürülmüştü.
Diplomatın bu yolla, Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde yaşayan Uygur azınlığına yönelik insan hakları ihlallerine ilişkin eleştirilerini dile getiren milletvekilini susturmayı amaçladığı iddia edilmişti.
Kanada Dışişleri Bakanı Melanie Joly, kararla ilgili yaptığı açıklamada, "Demokrasimizi koruma konusundaki kararlığımızı sürdüreceğiz." ifadesini kullanmıştı.
Pekin yönetimi suçlamaları reddederken mütekabiliyet esasına dayanarak Kanada'nın Şanghay Başkonsolosluğunda görevli bir diplomatın ülkeyi terk etmesini istemişti.
