İinsan yaşamı boyunca fiziksl, duygusal ve sosyal açıdan gelişir. Gelişim sürecinde en çalkantılı dönemi de ergenlik çağında yaşanmaktadır. İnsan gelişimi fiziksel, cinsel, hormonal, duygusal, sosyal zihinsel, kişisel ve ahlâkî olmak üzere sekiz boyutta incelenebilir. Bedensel Gelişm Ergenlik döneminin göze çarpan ilk gelişmesi, boy ve ağırlıkta yaşanır. Kızların bedenlerinde görülen bazı değişikliklerle ergenliğe girilir. Vucudları şekil değiştirir, özellikle göğüsleri büyür, âdet görmeye başlar. Erkekler kızlardan ortalama iki yıl sonra ergenliğe girerler. Ergenlik döneminde boşalma (ihtilam) olur ve yüzde sivilceler görülür. Sakal ve bıyık tüyleri belirir. Bazı bölgeelrde (koltuk altı ve cinsel organ çevresinde) kıllanma ortaya çıakar. Ses kalınlaşır, erkeğe özgü vaziyet alır. Cinsel Gelişm Bedensel gelişimle beraber, cinsel fonksiyonlar devreye girer. Cinsel kimliği oluşmaya başlar. Ergenlik bedensel değişmeleri, kızlarda genç kız, erkek çocukara da erkek görünümü sağlar. Çocuğa Buluğ Çağı Eğitimin Verilmesi: Bu eğitimin amacı biyolojik ve cinsel gelişimleri konusunda bilgi sahibi yapmak ve onların bilgi eksikliği sebebiyle yaşayacağı kaygılarının, gerginliklerinin azalmasını sağlamaktır. Cinsel gelişim ile ilgili bilgiler çocuğa, çocukluğun ilk yıllarından başlayarak ergenliğin sonuna kadar yaşıyla orantılı bir gelişim çizgisi içinde verilmelidir. Kız çocuğun annesi tarafından erkek çocuğun da babası tarafından daha cinsel belirtileri başlamadan bu devreye hazırlanmaları şarttır. Öncelikle kız çocukalrın karşılaştıkları özel halleriyle ilgili durumlar hakında annesi tarafından aydınlatılması, gerekli sağlık ve temizlik kuralları öğretilmesi gerekir. Gençlere cinsel bilgilerin, büyükleri tarafından ve yeterli miktarda verilmemesi halinde çocukların sağlıklı olmayan kanallardan bu bilgileri almalrına yol açar. Büluğa erme, dinde sorumluluğun başlangıç işareti olarak kabul edilmştir. Bu durum, bu dönemin önemini artırmaktadır. Ergen, din nazarında yetişkin kişi statüsünde yer alır; o artık dinin emir, yasak, görev ve kuralları çerçevesinde davranışlarının sorumluluğunu yüklenmiş birisidir. Bu bakımdan, bu dönemin gelişim özelliklerinin çok iyi bilinmesi, gençlerin din eğitim-öğretiminden sorumlu kişiler açısından büyük önem taşımaktadır. Duygusal Gelişim Ergen sevmek ve sevilmek arzusu içindedir. Ergenin duygusal dünyasında bazı çelişkiler dikkatimizi çeker. Yalnızlıktan duyulan hazzın yanı sıra, bir gruba katılma özlemi, yetişkini hor görme ama ona dayanma, endişe ve umutsuzluğa karşın geleceğe coşkuyla yöneliş, bu evrenin belirgin çelişkili duyguları arasında sayılabilir. Ergenin duygusal tepkilerini etkileyen başlıca faktörler sağlık durumu, zekâ düzeyi, cinsiyet, okul başarısı ve sosyal kabul düzeyidir. Özellikle sağlık koşuluyla duygusal tepkiler arasında önemli bir ilişki vardır. Kötü sağlık koşulları bünyeyi aşırı duygusal kılabilir. Sosyal Gelişim Sosyal gelişme, kişinin içinde yaşadığı toplum tarafından kabul edilebilir biçimde davranmayı öğrenme sürecidir. Çocuğun diğer insanlarla olan sosyal ilişkilerinin nasıl olacağı hayatın ilk yıllarındaki öğrenmelerine bağlıdır. Dolayısıyla anne ve babanın ergene güven vermesi ve aralarındaki diyalogu en iyi biçimde sürdürmesi gerekir. Zihinsel Gelişim Ergen kendi görüşlerini haklı gösterebilecek düşünce kurallarını ve mantık yollarını bulmaya başlar. Düşüncelerinin dikkate alınmalarını ister. Alınmayınca da kızar. Kendisi ve seçeceği meslek hakkında hayaller kurar ve gelecek kaygısı yaşar. Gözlemler yaparak bundan ilkeler çikarmak, varsayımlar ileri surerek onlari denemek ergen düşüncesinin temel özellikleridendir. Ergen bu devrede kendini tanıma ve anlamaya çalışır. Kişilik Gelişimi ve kimlik Bir kişiyi diğerinden farklı kılan bütün ayrıcı özellikleri onun kişiliğidir. Başka bir tanımla, kişilik, bireyin sosyal, ahlâkî, zihinsl ve fizksel özelliklerinin dinamik bir bütünleşmesidir. Kişilik yukardaki tanımlardan da anlaşıldığı gibi, insanın tüm özelliklerini içeren geniş kapsamlı bir kavramdır. Ergenin kimliği, çocukluktan itibaren yapılan değişik özdşimlerle yavş yavaş gelişir. Kişilik gelişiminde psikolojik etkenler: Psikolojık temelli ihtiyaç ve istekler çogu ergende yaygındır ancak bu ihtiyaç ve isteklerin dışa vurumu ergenden ergene degişebilir. Ahlâkî Gelişim Ahlâk, bir kişinin iyi veya kötü olarak nitelenmesine sebep olan manevî değerleri, huyları ve bunların tesiri ile ortaya koyduğu davranışların bütünüdür. Ahlâk iyi ve doğru davranışlar bütünüdür ve insanların uymakla sorumlu oldukları davranışlar ve kurallardır. Ergenlerdeki ahlâkî değerlerin istenilen yönde gelişebilmesi için ilk önce yetişkinlerden doğru davranış modelleri görmeleri gerekir. Din güzel ahlâktır. Dinimiz her zaman güzel ahlâklı olmamızı ister. Çünkü güzel ahlâk, mutlu olmayı sağlar