Ailede sağlıklı bir iletişim için kesinlikle şu dört soruya doğru cevap vermeniz gerekir:
1. Ne söyleyeceksiniz?
2. Ne zaman söyleyeceksiniz?
3. Nerede söyleyeceksiniz?
4. Nasıl söyleyeceksiniz?
Bir doğrunun sadece doğru olması yetmez, o doğrunun doğru bir zamanda, doğru bir yerde, doğru bir kişiye ve doğru bir üslûpla söylenmesi gerekir. Eğer bunlardan biri yanlış olursa, söylediğiniz doğrunun doğru olması etkili olmasına yetmediği gibi, sizin muhâtabınızla ilişki kurmanıza da yetmeyecektir.
Saglıklı olmayan aile içi iletişim, aileyi olusturan üyelerin, özellikle de çocukların maddî-mânevî sıkıntılarını artırdıği gibi, sağlam bir aile içi iletişim zemininde yetişen çocukların da beden ve ruh saglıkları daha iyi olur. Yüce Allah şöyle buyurur: “Kim sâlih bir amelle (iyi işlerde) bulunursa, kendi lehinedir, kim de kötülük (İslâm’a aykırı hareket) ederse, o da kendi aleyhinedir (zararınadır). Senin Rabbin (Allah) kullara zulmedici değildir” (Fussilet, 41/46) “İman etmiş olarak, kadın-erkek kim güzel davranışlarda bulunursa ona (dünya ve âhirette) güzel (mutlu ve huzurlu) bir hayat yaşatacağız” (Nahl, 16/97) buyrulmaktadır.
Sevgili Peygamberimiz bizi şu şekilde uyarmaktadır:“Şeytan insanlar arasında onları birbirlerine karşı kışkırtır! (Aralarının açılmasına uğraşır).”1 “Şüphesiz ki, yumuşak davranmak bir şeyde bulunursa, onu güzelleştir Bir şeyden de alınırsa, onu çirkinleştirir.” 2
Yine bir hadis-i şerifte: “Yumuşaklık ev halkına hayır ve menfaat (huzur) sağlar.”3 buyrularak aile içerisinde iyi geçinmenin önemi belirtilmektedir. Ev içerisinde de yumuşak olmalı; sert, kaba olmamalı. Güç mücadelesine girilmemelidir. Ufak tefek şeylerden dolayı bağırıp, çağırmamalı. Sakin, yumuşak bir şekilde davranarak problemleri çözmeli.
Aile içi sağlıklı iletişim için öneriler:
1. Karşınızdakini dinlemesini bilin,
2. Sabırlı ve esnek olun,
3. Sizi dinleyenlerin anlayacağı sözcükler seçin,
4. Muhatabınızı terslemeyin,
5. Şaka yapacağınız zaman iyi düşünün,
6. Sorulara karşılık verin,
7. Konunuzu iyi bilin,
8. Düşünmeden konuşmayın,
9. Kaybetme ihtimalini de göz önünde bulundurun,
10. Gereksiz eleştirilerden kaçının,
11. Sürekli dert yanan biri olmayın,
12. Öğütlediğiniz şeyleri kendiniz de uygulayın,
13. Adil davranın,
14. Karşınızdakinin canını sıkacak esprilerden kaçının,
15. Görüşlerinizi zorla kabul ettirmeye çalışmayın,
16. Gürültü yapmayın ancak sesinizi duyurun,
17. Yüz ifadenizi kontrol edin,
18. Gereksiz yere itiraz etmeyin,
19. Eşiniz sizinle konuşurken işinizle meşgul olmayın,
20. Size akıl danışılmadıkça öğüt vermeyin,
21. Olduğunuz gibi görünün, samimi olun,
22. Aile içi iletişim sürecinde birbirlerinizin kişiliklerine saygılı davranın,
23. Ne zaman susmak gerektiğini bilin,
24. Sözünüzü güçlü bir tonla bitirin,
25. Empati yapın (kendinizi karşınızdaki kişinin yerine koyun),
26. Eşinizin ve çocuklarınızın yaptıkları ve ürettikleri şeyleri takdir edin,
27. Eşinizi ve çocuklarınızı sevin, onlara karşı güler yüzlü, güzel sözlü olun ve onlarla iyi geçinmeye gayret edin.
Eşler arasında iletişim problemleri varsa, aile içi dengeler ve düzen bozulduğu için geçimsizlik ortaya çıkar. Evlilik sürecinde aile içi iletişim bozukluklarının temelinde, eşlerden her birinin ‘ben’ yaşantısından çıkıp onun yerine ‘biz’ yaşantısını benimseyememeleri önemli bir rol oynar. Evlilik sürecinde, eşlerin birbirilerine olan sevgi ve saygılarını tüketen evliliğin kendisi değil, bu süreçte karşılıklı yapılan yanlışlardır. Kendisini sorgulamayan eşler, sürekli olarak evliliklerini suçlarlar. Her ailede az veya çok diyalog aksamaları olabilmesine rağmen, mânevî degerlerin ön plânda oldugu ailelerde, vahim problemler daha az yaşanır.
Sağlıklı bir mânevî temeli olan insanlar kendisi ile barışık, insan ilişkileri olumlu ve kuvvetli saygılı bireyler olarak yetişirler ve böylece mutlu, huzurlu bir yaşantı içersinde olurlar. İnsanların birbirleriyle iyi bir iletişim kurmaları için Yüce Rabbimiz şöyle buyurmaktadır: “Kullarıma söyle: Sözün en güzelini konuşsunlar. Sonra şeytan aralarını bozar (açar). Çünkü şeytan, insanın apaçık düşmanıdır.” (İsrâ, 17/53)
Güler yüz, güzel söz, güzel davranış insanlarla çok iyi iletişim kurma sebebidir. Sevgili Peygamberimiz de şöyle buyurur: “İnsanların seviyesine göre davranın.” 4 İnsanlar ile iyi iletişim kurmak için onların seviyesine göre davranmalıyız. Onların anlayacağı şekilde, seviyelerine göre anlatmalı, kolaylaştırmalı, zorlaştırmamalı. Yine Hz. Peygamber (s.a.v.): “Kolaylaştırın, zorlaştırmayın; müjdeleyin, nefret ettirmeyin” 5 buyurarak sağlıklı bir iletişim kurmanın yolunu göstermektedir. Aile içi iletişimin zayıfladığı modern çağda davranışlarımızı yeniden gözden geçirip, iletişim kanallarımızı güçlendirmemiz gerekmektedir. Bu da mânevî değerler sistemimizi yeniden güncellemekle gerçekleşebilir.
