İSTANBUL (AA) - VELİD ABDULLAH - Libyalı uzmanlar, Şerare Petrol Sahası'nın göstericiler tarafından kapatılmasını, siyasi baskı unsuru olarak kullanılmasıyla ve bölgedeki ekonomik sıkıntılarla ilişkilendirdi.
Ülkenin doğu ve batısında iki farklı hükümetin bulunuyor olması ve siyasi bölünmüşlüğün getirdiği istikrarsızlık, güneydeki ve doğudaki petrol sahaları ile limanları (Şerare, Fil, Zeytuna) kullanılabilecek birer siyasi baskı unsuruna dönüştürdü.
Bu bağlamda Tobruk'taki Temsilciler Meclisinin (TM) atadığı hükümet batıdaki Ulusal Mutabakat Hükümetine (UMH) karşı 2023'te söz konusu limanların kapatılmasını da bu şekilde kullandı.
Şerare ve Fil Petrol Sahaları ile Zeytuna Limanı'nın geçen yıl çeşitli gruplar tarafından kapatılması ve mücbir sebep ilan edilmesinin ardından bölgenin önde gelenleri, "Abdulhamid ed-Dibeybe hükümetinin (UMH) yetkilerini TM'nin atadığı hükümete devredinceye kadar petrol sahaları ve limanın kapalı kalacağı ve ihracatın durdurulacağı" yönünde açıklamalar yaptı.
Libya'daki petrol üretiminin önemli bir kısmını oluşturan ve günlük 340 bin varil üretim kapasitesi bulunan başkent Trablus'un 800 kilometre güneyindeki Şerare Petrol Sahası son olarak 3 Ocak'ta gösterici grupların sahayı kontrol altına alması sonucu tekrar kapatıldı.
Libya Ulusal Petrol Kurumu (NOC) yaşanan durumun ardından "mücbir sebep hali" ilan etti.
Göstericiler, petrol sahasının kapatılmasının ardından yayınladıkları görüntüde, güneydeki rafinerinin kurulması kararının devreye sokulması, bozuk yolların bakımı, petrol şirketlerine güneylilerin atanması ve bölgedeki akaryakıt sıkıntısının giderilmesi yönündeki taleplerini dile getirdi.
- "Petrol sahasının kapatılması Dibeybe'ye karşı siyasi baskı unsuru olacaktır"
Libyalı uzmanlar, söz konusu sahanın kapatılmasının arkasındaki muhtemel nedenlere ilişkin AA muhabirine değerlendirmede bulundu.
Uzmanlar, Şerare Petrol Sahası'nın kapatılmasının, göstericilerin talep ettiği ekonomik sebeplerin yanı sıra Dibeybe hükümeti üzerinde siyasi baskı unsuru oluşturulmasıyla da ilişkili olabileceği görüşünü paylaştı.
Siyasi analist ve Fizan Bölgesi Siyasi Güçler Birliği Üyesi Vessam Abdulkebir, petrol sahasının kapatılmasını ülkenin doğusu ve batısındaki siyasi güçler arasındaki çekişmede kullanılabilecek bir kart olduğunu söyledi.
Abdulkebir, "Şerare Petrol Sahasının kapatılması devam eden siyasi çıkmaz ve UMH ile doğudaki askeri yönetim ve TM arasındaki siyasi çözüm fırsatlarının kesintiye uğraması sonucunda gerçekleşti. Bu nedenle sahanın kapatılması Dibeybe'ye uygulanacak bir tür siyasi baskı kartı olacaktır." diye konuştu.
"Petrol sahanın kapatılması, günde yaklaşık 340 bin varil kayba yol açacak, bu da Libya üretiminin üçte birinin kaybedilmesi anlamına geliyor." diyen Abdulkebir, bu durumun UMH üzerinde büyük baskı oluşturacağı görüşünü paylaştı.
-"Siyasi talepler, henüz açıklanmadı"
Güneyde ekonomik koşulların daha öncede iyi olmadığını, yakıt ve hizmet konularında sıkıntılar çekildiği halde bu durumun petrol sahasının kapatılması tehdidi oluşturmadığını ifade eden Abdulkebir, şunları kaydetti:
"Ekonomik gelişmeye ihtiyaç duyulan bir dönemde Libya devletinin genel bütçesini etkileyecek olsa bile pek çok taraf, petrol sahalarının kapatılmasını siyasi kart olarak kullanılıyor.
Siyasi talepler, henüz açıklanmadı. Ekonomik taleplere gelince, protestocuların kendi bölgelerinin kalkınmasıyla ilgili hizmetlerin niteliği ve ekonomik taleplerini açıklığa kavuşturan bazı açıklamaları var. Ancak henüz siyasi konular gündeme gelmedi."
Siyasi taleplerin Ulusal Petrol Kurumunun yeniden yapılandırılması ve doğuya daha büyük miktarda petrol gelirinin tahsis edilmesiyle ilgili olabileceğine işaret eden Abdulkebir, "Bu meseleler açıklanmadı ancak Şerare'nin kapanmasının ardından müzakere edilebilecek pek çok konu kaldı." değerlendirmesinde bulundu.
Fizan bölgelerinde ve köylerinde pek çok hizmet ve yakıt sorunları göz önüne alındığında, kesinlikle ekonomik nedenlerin bulunduğunu vurgulayan Abdulkebir, şunları söyledi:
"Ancak halkın bu alanlarda haklarını alamamasına neden olan da siyasi sorunlardır. Bu, siyasi sistemin doğasından ve hiçbir siyasi anlaşmanın ortadan kaldıramadığı mevcut merkezileşmeden kaynaklanmaktadır.”
-"Petrol sahası siyasi sebeplerle kapatılmadı"
Siyasi analist Senusi İsmail ise petrol sahasının kapatılmasının bu kez, doğrudan siyasi sebeplerle ilgili olmadığını, bu durumun arkasında Fizan'da kötüleşen yaşam koşullarının olduğunu savundu.
Durumun Fizan başta olmak üzere ülkede kapsamlı bir ekonomik planın olmaması ve uzun süredir devam eden siyasi tıkanıklığın bir yansıması olduğunu dile getiren İsmail, şöyle devam etti:
"(Petrol sahasının) kapatılmasının zamanlaması, güneydeki şehir ve bölge sakinlerinin siyasi çözüm beklemekten sıkılması dışında pek bir anlam ifade etmiyor. Çözüm konusunda alınan her ilerlemede yeniden engeller ve itirazlar ortaya çıkıyor, bu da krizin uzamasına ve siyasi çözümün uygulanmasının geciktirilmesine neden oluyor. Bu durum, birçok Fizan sakinlerini herhangi bir siyasi hakkın kazanılması konusunda umutsuzluğa sevk ediyor."
İsmail, "Bu sefer petrol sahasının kapatılması ciddi ve herhangi bir siyasi partiyle bağlantısı bulunmuyor gibi görünüyor. Güney halkının ihtiyaçları akaryakıt ve bazı hizmetlerin sağlanmasıyla sınırlı değil, bölgenin kalkınma açısından haklarının korunması amacıyla TM'nin yasa çıkarması gerekiyor" dedi.
